Interview met Kristel Verbeke over het nieuwe programma ‘Zorgen voor mama’ op Eén
Vanaf dinsdag 20 april praat Kristel Verbeke in het nieuwe Zorgen voor mama met zes mama’s die laten zien en voelen wat het betekent om in armoede te leven. Zes mama’s die het beste willen voor hun kind, maar voor wie het niet altijd simpel is om dat te kunnen geven. Kristel praat met hen over het oordeel van de buren, vrienden of familie, het verleden dat ze maar moeilijk kunnen loslaten, over hoe ze zich constant moeten aanpassen om te overleven en erbij te horen. Maar ook over hoe sterk ze zijn. De problemen oplossen lukt niet op één, twee, drie. Maar Kristel luistert naar hen en probeert hen samen met twee ervaren experten dat extra duwtje in de rug te geven.
Kristel gaat samen met experten Claudia Di Vaio (sociaal werker bij Kind en Gezin) en Joost Bonte (straathoekwerker) langs bij de gezinnen. Zes maanden lang volgen ze de mama’s tijdens hun dagelijkse worstelingen. Experten Joost en Claudia gaan op zoek naar oplossingen in het kluwen van administratie en regelgeving. Samen met de mama’s bekijken ze welke stappen vooruit er kunnen genomen worden. Dat hoeft niet om grote veranderingen te gaan, maar kleine stappen in hun huishouden, de zorg voor de kinderen, opvang of hulp bij het huiswerk. Misschien is er wel een mogelijkheid om eens samen op vakantie te kunnen, of eindelijk gewoon eens iets voor zichzelf te doen?
Allkinds deed met Kristel een voorbeschouwing, op een dag waarop Aprilse grillen hoogtij vieren met arctische hagel- en sneeuwbuien.
Hoe voelde het voor u aan om dicht bij deze mama’s te staan?
“One hell of a ride! Je begint aan iets, wetende dat het intens zal worden. Zes mama’s volgen gedurende zes maanden, en je gaat je verdiepen in iemand zijn leven. Je bent er samen met de coaches en voel je met hen mee. Dat vond ik het pittigste. De coronaperiode geeft het een extra dimensie, omdat iedereen het nog moeilijker heeft.”
U keerde toevallig terug naar de buurt waar u opgroeide.
“Het was zeer confronterend. De taal die mama Marleen spreekt, is mijn dialect. Ik ben nu al 20 jaar weg uit Hamme en praat met mijn mama nog wel Hams. Je zit onmiddellijk terug in uw roots als je dit hoort en als je dan wandelt in de buurt met de herinneringen die niet altijd vrolijk zijn…Nu ben ik er terug doorgekomen om daar wat rond te hangen, maar in het begin kwam alles terug. Ik kwam daar nog wel eens, maar dan zoek ik niet de plekken op waar we gespeeld of gewoond hebben. Het was een dubbel gevoel voor mij.”
Het was pendelen tussen armoede en uw eigen comfortabele thuis.
“Je neemt het wel mee naar huis. Uiteindelijk heb je niet alleen medelijden met die mama’s, maar kijk je ook op naar hoe ze alles aanpakken. Het is ongelofelijk straf wat ze doen. Slimme madammen om te kunnen overleven. Het deed wel zeer om vast te stellen dat een mama met 150 € moest rondkomen, terwijl het nog maar den 8e van de maand is. Ik heb hen proberen te helpen door naar hen te luisteren, samen met Joost en Claudia aan de slag te gaan, maar het is zoals met een oorlogsjournalist: die kan de oorlog niet oplossen en is daar niet aan de slag als hulpverlener.”
Een belangrijke eigenschap van maatschappelijke hulpverlening is luisteren en troost bieden. We zien u dit ook toegewijd doen, zonder de stiltes te schuwen. Was dit beroep iets voor u geweest?
“Het is wel eigen aan wie ik ben, altijd oprecht geïnteresseerd in mensen hun leven. Hoe mensen in het leven staan, de ideeën achter de beslissingen die ze nemen, is triggerend voor mij. Ik moest het niet forceren, maar om hulpverlener te zijn moet je een ijzersterk karakter hebben. Als ik zie hoe Claudia en Joost altijd bereikbaar zijn voor die mama’s en er altijd mee bezig zijn. Niet te onderschatten, ik twijfel of ik dat wel zou kunnen.” (lacht)
In de eerste afleveringen merkt u op dat er toch wel wat fout zit, in het opvangnetwerk in Vlaanderen inzake armoede.
“Ik had dit gevoel. Hoe kan het nu dat we in een rijke regio toch dergelijke armoede kennen? Ikzelf heb ook niet dé oplossing. Armoedeproblematiek is complex en gaat over verschillende bevoegdheden. Het wordt tijd dat er concrete oplossingen gevonden worden voor huisvesting bijvoorbeeld. Eén hardwerkend koppel, tweeverdieners (wel met loonbeslag), hebben een vrij groot budget om een woning te vinden. Ze moeten hun woonst verlaten. Gedurende 6 maanden slagen ze er niet in om een woning te vinden op de private huurmarkt, ondanks de hulp van de coaches en de goodwill van sommige immokantoren. Je kan een mama met 4 kinderen toch niet op straat zetten! In die zin zie ik grote problemen hier in Vlaanderen.”
De tegemoetkoming naar deze mensen kan dus efficiënter.
“En het gaat niet enkel over huisvesting. Mama Martine heeft een budgetmeter en heeft geen optie om te veranderen van energieleverancier. Ze betaalt geen sociaal tarief maar één van de duurste tarieven op de markt.(?) De oplaadpas voor de budgetmeter moest ik samen met haar gaan bijladen in de entrée van het OCMW gebouw, terwijl iedereen aan het loket staat te wachten. Iedereen ziet dat jij een budgetmeter hebt. Er mag wel wat meer gaan bewegen richting deze mensen!”
Misschien hebben we hier een te complex gegeven van regels en administratie.
“Als ik zie hoe Joost en Claudia moeten ploeteren om doorheen die administratieve shizzle van de mama’s te geraken om alleen nog maar te weten over hoeveel schulden het gaat. Er moet daarvoor een deurwaarder aangeschreven worden en daarbij beschikt niet iedereen over een computer. Dikwijls hebben ze de moed niet om te bellen. Ik zou mijn man ook laten bellen hoor!”(lacht)
Soms zoeken de coaches de oplossing in kleine dingen, het symboliseert dat het niet altijd complex moet zijn. Joost die de ketting van een bakfiets herstelt, zodat het gezin terug over transport beschikt.
“Door die kleine simpele dingen groeit er terug vertrouwen. Wat mezelf betreft kom ik op voor hen, maar niettegenstaande heb ik ook mijn oordeel. Kunnen ze die ketting nu eens niet zelf herstellen? Door hen beter te leren kennen, snap ik wel beter waarom zelfs een ketting herstellen soms te veel is!”
Opvallend is dat het welzijn van de kinderen prioriteit krijgt, en dat die kinderen op hun beurt een drijfveer zijn.
“De vrouwen zetten letterlijk alles aan de kant om hun kinderen zoveel mogelijk te kunnen geven.”
Hoe is het leven behind the scenes, het samenzijn met de crew en de gezinnen als de camera niet draait?
“De coaches waren dag en nacht bereikbaar. Een videoreporter blikt de dagdagelijkse activiteiten in, om te vermijden dat je er met steeds een heel team staat. We zijn altijd heel nauw verbonden geweest, maar kregen soms ook de deur op onze neus en waren we soms niet welkom. Het was al eens te moeilijk en té lastig, maar we lieten hen niet los. Na enkele weken stelden we opnieuw de vraag of Claudia of Kristel eens terug mocht langskomen. Het moment dat je dik in de jus zit, dat wil je ook niet altijd laten zien. Op die momenten trachtten we te horen met welke problemen ze kampten.
Ik heb enorm veel respect voor hen, ik weet hoe moeilijk het is om in de media uw verhaal te delen, omdat je schrik hebt voor de reacties.”
Ze moeten zichzelf overwinnen. Papa Sven stottert en moet naar de VDAB bellen voor zijn sollicitatie, terwijl een cameraploeg en zijn gezin rond hem zitten.
“Hij heeft het wel gedaan, met een klein pushke. Uiteindelijk is hij enorm trots op zichzelf. Camera’s zijn soms een reden om iets niet te durven, maar hier was het net andersom.”
En Sven brengt er op tijd en stond de humoristische noot in.
“Ik zag het bij vele gezinnen, ze lossen veel op door het een beetje weg te lachen.”
Het moet voor deze mensen een drempel zijn om uiteindelijk ‘ja’ te zeggen tegen dit programma.
“Het was niet evident om mama’s te vinden die dat traject van 6 maanden wilden aangaan. Het is niet alleen getuigen over armoede, maar ze moesten er iets aan willen doen, en daarbij nog gefilmd worden. Voor hen was het ook een grote vraag aangaande de verwachtingen naar hen toe.”
Gingen jullie oorspronkelijk voor mama’s of ook papa’s?
“De reeks vertrekt vanuit mijn persoonlijk verhaal, ik heb het zelf meegemaakt. Ik was nog een puber en ik vroeg me toen af: ‘Hoe is het voor de ouders om dit te ervaren? Hoe zou het nu zijn voor mij als moeder, om neen te moeten zeggen aan mijn kinderen of honger te hebben? Vanuit die vraag is het programma ontstaan, maar in de reeks gaat het breder en komen natuurlijk het hele gezin en de vaders aan bod.”
Het programma houdt het bij een positief uitgangspunt, niet graven naar hoe de armoede ontstaan is.
“Focus op ‘hoe is het nu’ en ‘waar gaan we naartoe werken’. Het verleden heeft een ongelofelijke impact op elke mama, hoe ze zich voelt of in welke situatie ze nu zit. Ons doel: hoop, vooruit en niet bij de pakken blijven zitten. De hulpverleners hebben hier een cruciale rol.”
Helaas zal covid de situatie niet vergemakkelijken en is er meer potentieel om ongewild in deze armoede te belanden.
“Ik vrees dat er weer een laagske zal bovenop komen. Vele mensen doen nog een beroep op hun spaarcenten, maar eens de compensatiepremies wegvallen, is de reserve ook weg. Ik hoop dat we allemaal goed voor elkaar gaan zorgen. Vele mensen vragen zich af, wat kunnen we nu doen? Dit programma maakt dat duidelijk. Doe bijvoorbeeld gewoon eens een babbel, vraag hoe het is of je iets kan doen. Het moet meer een evidentie worden om elkaar tegemoet te komen.”
Eigenlijk zijn die mama’s de K3’s in het échte leven , ze maken de kinderen gelukkig.
“Oooohhhhh!!! (lacht) Je doet alles voor je kinderen en dan is het dubbel zo hard als het niet lukt.”
Zorgen voor mama: vanaf 20 april elke dinsdag om 20.40 uur op Eén.
Zorgen voor mama is een programma van Warner Bros. ITVP België voor Eén.
Tekst: Peter Minnebo. Foto; VRT.
