Interview Stef Bos over solo tour ‘Bloemlezing 21’ Echte verwondering? Mensen!
Stef Bos toert vanaf eind september twee maanden solo in België en Nederland onder de titel ‘Bloemlezing 21′. Hij grossiert uit een oeuvre van meer dan 30 jaar en speelt ook nieuw werk. Het is tevens een aanloop naar de grote concerten die in december zullen plaatsvinden met strijkers en blazers in Kursaal Oostende, De Roma Antwerpen, De Warande Turnhout en Ahoy Rotterdam.
Vrijdag 22 oktober nam Stef de afrit Hoogstraten op de E19 om zijn uitgeklede liedjes 2.0, enkel met piano naar het publiek te brengen. Meer heeft hij niet nodig om een zaal gedurende 2 uur mee op reis te nemen en te vermaken in Stef’s Bloemlezing wereldje. Van de Spaghetti Maffia boutique in Zuid-Afrika naar het Antwerpse café waar hij voor het eerst kennismaakte met de échte Antwerpenaren. Van de Italiaanse schrijvers Luigi Pirandello en Dino Buzzatti naar de projectie van een Friedrich Nietzsche citaat op de huidige social media maatschappij. De zaal genoot écht en quoteerde terecht met een staande ovatie.
Allkinds had een spontaan en warm Hollands-Vlaams gesprek met Stef.
Het interview is opgebouwd op basis van zinnen, zo geplukt uit het nummer ‘Zanger Zonder Meer’.
“Een sleutelstuk!”
‘Ik zoek liever schoonheid’ Waarin schuilt de échte verwondering in het leven?
“Mensen, als je er de tijd voor neemt. Neem nu de televisiereeks ‘Serenade van Stef’. Mensen waar je soms gewoon voorbij loopt. De meeste mensen die zich interessant voordoen zijn het vaak eigenlijk niet. De mensen die zich ogenschijnlijk gereserveerd opstellen, als je daar de kans krijgt om mee te praten. Of het nu hier in België, in Nederland of in Zuid-Afrika is, elk mens heeft een verhaal. Als je dat los weet te peuteren, daar zit voor mij ongelofelijk veel verwondering in. De wegen die wij afleggen.
In kinderen is er de letterlijke verwondering. Tijdens de Kinderboekenweek vroegen ze mij om een nummer te schrijven. Ik schreef: ‘Alles wat je zoekt, zit in een kinderboek’. Als je kinderen krijgt, dan krijg je ook die verbeelding terug. Als je ooit je speelgoed moest opbergen in een kast en 40 jaar later vind je soms iets terug. Met kinderen krijg je die verbeelding terug, alsof je je eigen speelgoed terug vindt.
En naarmate ik ouder word, word ik ook jonger, heb ik het idee. Het jongetje komt terug in mij. Je moet gewoon ’s nachts naar de sterren kijken, en niet op je smartphone het nieuws zitten volgen, dat is alleen maar een herhalende cyclus. Naar de wolken kijken en er vormen in trachten te zien, in plaats van alleen maar denken, gaat het nu regenen of niet?”
Het volstaat al om een bergdorpje in de Alpen uit te wandelen om de mooie sterrennevel waar te nemen.
“Als je geen lichtverontreiniging hebt, weet je waarom ze dat de Melkweg noemen. Een mist van sterren als het ware. Je moet het niet proberen in Antwerpen of Rotterdam, maar als je wat hoger in de bergen zit, top!”
De opzet van deze show vond zijn oorsprong in een context van lockdown.
“We wisten niet wanneer we terug zouden kunnen gaan spelen. Eind februari 2020 begonnen we met de band een toer ‘Tijd om te gaan leven’. Een ironische titel als je nog niet weet dat daarna alles stilgezet wordt.
In Kaapstad was er een full lockdown, we mochten niet eens het huis uit. Toen ik begon te vermoeden dat we niet direct zouden gaan spelen, dacht ik ‘neem dan nu maar eens de tijd waar je nooit de tijd voor hebt en ga gewoon de weg terug’. Het is ook het thema van de voorstelling. Mijn moeder zei vroeger altijd: ‘Als je iets verloren bent jongen, moet je altijd efkes in uw hoofd teruggaan waar je geweest bent, dan vind je het vanzelf terug’. Dat gevoel had ik op een gegeven moment. Ik had ook geen zin om nieuwe dingen te schrijven. Ik vond het allemaal te verwarrend, ik wist niet wat er aan het gebeuren was. Niet bang, maar wel verontrust. Wat is er eigenlijk allemaal aan de hand? In Zuid-Afrika stond het leger op het straat. Als je naar buiten ging, kreeg je een Kalashnikov-geweer naar je gezicht gericht!
Toen begon ik terug te grijpen naar de nummers ‘Tussen de liefde en de leegte’, ‘Is dit nu later’, ‘Wat een wonder’ en me af te vragen: ‘Wat heeft nog bestaansrecht?’. Je schrijft nummers onderweg die je altijd nog kan spelen en je schrijft nummers die meer een tussenstation waren naar iets anders. Ik heb me dus rot vermaakt en ik begon die dingen ook op te nemen, begon teksten te veranderen. Toen ik het hele verleden had doorgespeeld, kreeg ik ruimte om nieuwe dingen te maken. De voorstelling is daarop gebaseerd. Ik neem zelfs een stukje terug op van die voorstelling die we nooit gespeeld hebben. Ik vertel een beetje wat er met mij gebeurde. Voor mij als liedjeszanger was dat niet zoveel anders dan voor jou of voor andere mensen. Door de stilte van in het begin, krijg je een soort naar binnen gerichtheid. Langzaam kom je er weer terug uit, alsof je een soort bloem bent die in de winter naar binnengaat en terug in de knop komt. Ik vond het wel een fascinerende tijd. Ik ben het na zo muug as kouwe pap, moet ik zeggen! “(lacht)
Het Antwaarps ben je nog niet verleerd, is er niet meer uit te krijgen!
‘Het hoeft voor mij niet groot of chique te zijn als het maar klikt met mijn publiek’. Hoe krijgt u voeling met de zaal?
‘Dat is wat ik door de jaren heen heb geleerd. Als je begint, ben je vaak je onzekerheid aan het weg spelen. Niet als liedjesschrijver, daar stort je maar je ziel en zaligheid in wat je schrijft. Als je op een podium staat, denk je als jongeling dat je je moet bewijzen. Het leuke van ouder worden is, te denken dat het helemaal niet om mij gaat, maar het gaat om het liedje.
Gisterenavond ging er van alles technisch mis tijdens de voorstelling. Het was in Zonnebeke in West Vlaanderen, een plek waar ze een heksentraditie hebben, en daar wist ik al iets van. Het lekkere aan zo’n solo spelen is dat alles kan gebeuren. Als je in het hier en nu staat, speelt het publiek een rol mee. Als ik met de band speel, ben ik een deel van die band. Je speelt een soort muzikaal toneelstuk waar de rollen verdeeld zijn. Er is nog veel ruimte tot improvisatie. Maar als ik alleen speel zoals gisteren, daar heb ik een stand-up van een half uur gehouden! Opeens sprong een infrarood licht aan in de zaal, het was hilarisch! Dan heb je een échte klik met het publiek.
Ik speel vanavond in Hoogstraten, ik zag onderweg die kerktoren in een soort ui-vorm voorbijkomen. Ik weet niet of ik daar iets mee ga doen vanavond, maar dat zie ik wel op het moment zelf. Ik weet dat de aardbeienteelt nogal groot is hier, dat weet ik nog van vroeger, want ik heb samengewerkt met een muzikant van hier.
Als een voorstelling begint, voel je heel snel waar de energie van een publiek zit. Het is een soort golf waar je op surft. Als je die niet pakt, kun je misschien wel je ding gewoon afdraaien. Die klik komt niet alleen van mij, maar ook van de mensen en als je die kan zoeken, dat is tof hoor.”
Het podium innemen is een eigenschap die u al vroeg beet had, als ik terugblik op shows van 2 decennia geleden.
“Momenteel ben ik met producer Jo Francken een album aan het maken. Hij had me nooit alleen zien spelen, hij is vorige week komen kijken. In december moeten we in Ahoy spelen en als een echte Antwerpenaar zei Jo: “ Als jij opkomt, ben je zo’n bom van energie! Zo moette gij beginnen voor die 10 000 man daar. Alleen, 20 minuten durven! En vervolgens komt er een gans orkest bij.”
(Ondertussen wordt Stef even weggeroepen voor een last minute sound check, want de piano werd vrij laat geleverd. ‘Zanger zonder Meer’ klinkt door een lege zaal.)
Misschien zijn we wat te voorbarig, maar toch al een tipje van de sluier over het aankomend album ‘Bitterlief’ in 2022?
“Er zijn een paar sleutelplaten op de weg die je aflegt, en dit album gaat er één van worden. Gewoon al door het feit dat ik sinds Boudewijn de Groot weer met een producer werk. (‘Tussen de liefde en de leegte’ werd geproduceerd door Boudewijn de Groot in 1992)
Ik ging sindsdien altijd met de band op avontuur, maar de laatste jaren vroegen we ons af of het niet fijn zou zijn om iemand extern erbij te betrekken. Iemand die ons durft op falie te geven. We belden Jo Francken en hij ging erop in. We lieten de band er even uit om het experiment zijn gang te laten gaan. En plots zat ik terug in de klas. Jo en Pieter-Jan De Smet (Het Zesde Metaal, Tamino) stelden aanpassingen voor van tekst. Ze hadden verwacht dat ik er moeite mee zou hebben, maar ik hou wel van die feedback. Het is nog altijd een groot avontuur. We zijn al heel ver met het album. En we kunnen nog altijd terug naar het origineel. Belangrijkste is dat het verhaal er maar uit komt. Eén van de grootste platenavonturen van de laatste jaren! Dan komen de strijkers er nog bij en Jo zocht naar nummers zonder houdbaarheidsdatum.
Ik kan ook dingen schrijven die heel erg op de tijd zitten. Het is fijn om met Jo samen te werken en we hebben daarbij ook nog veel lol.
Ik heb weer zoveel geleerd. Toen ik mijn eerste plaat maakte, woonde ik in de Lange Nieuwstraat in Antwerpen en had ik nog heel veel tijd, want er moest nog niets. En nu heb ik terug dat gevoel van toen. Ik zei tegen Jo: ‘Het maakt niet uit of de plaat goed wordt, als we maar een avontuurlijke weg hebben afgelegd.’
Met de nieuwe stukken die ik maak, begin ik anders te denken, met een tegenmelodie. Vroeger had ik een basisidee en ik maakte het samen met de band, het kreeg heel gemakkelijk vorm. “
‘Nieuw talent zingt een nieuw lied’. Ziet u de huidige nieuwe generatie ook baanbrekende dingen doen, die uw lijn verder zetten?
“Ja hoor, al geruime tijd. Momenteel, die 2 intelligente bliksems toch, Suzan & Freek. De échte jonge generatie. Freek is muzikaal zeer talentvol, maar begrijpt deze tijd erg goed.”
Dan heb je ook de generatie van Mira, Hannelore Bedert, Wannes Cappelle en Riet Muylaert. Die heb ik allemaal zien passeren op Studio Herman Teirlinck. Daar werd ik de eerste keer geconfronteerd met de volgende generatie. Ik babbelde met hen, en het was een beetje zoals met Jo Francken, ze legden me het vuur aan de schenen. Je hebt dingen gezegd tegen die gasten maar dan loop je naar huis en denk je: ‘Doe ik het zelf wel?’.
Met Beste Zangers in Nederland, kwam er een heel andere generatie zoals Suzan & Freek. Toen ik ze de eerste keer hoorde, had ik zoiets van laat die gasten maar eens doen. Ik zoek soms wat te weinig melodie, maar dat vind je bij hen wél terug.”
Hun lyrics zijn eenvoudig, maar o zo krachtig, zoals vele songs uit uw repertoire. Neem nu ‘Voel je het licht, proef je de mist’ in het nummer Dromen in Kleur.
“Suzan is heel erg van de melodie lijn, ze schrijft heel erg op klank, maar zonder dat je het merkt. Je voelt heel goed hoe die melodielijnen doorheen de tekst lopen. Toen ik begon, zat ik meer vast op tekst, waardoor je soms even vergeet wat je er nog allemaal mee kan doen.
Je zit soms met trend wisselingen. In de tijd van Deus was het not done om in het Nederlands te zingen. Toen kwam de generatie van Wannes Cappell, Eva de Roovere,… en toen kon het weer.
Suzan & Freek zijn heel grote talenten, als die nu hier al staan, waar gaan ze dan over 30 jaar staan? Het zijn mensen die kunnen reflecteren op zichzelf, heel belangrijk.”
‘We zijn wie we zijn’ zeiden ze 2 weken in ons interview.
“Ze komen ook uit het oosten van Nederland hé!”
Als we horizontaal een geografische lijn trekken door Nederland, bent u afkomstig uit een regio die ongeveer op dezelfde hoogtelijn ligt.
“Wij zijn overtuigde provincialen. De meeste Vlamingen die hebben een beeld van Nederlanders die uit het Westland komen. Ik zal het op zijn West-Vlaams zeggen: ‘Die hebben een grote mulle.’ Niks verkeerd mee, maar die andere Nederlanders hoor je minder snel. Zij zijn van dat type, mijn vader komt ook uit het oosten. Die lopen niet in Antwerpen te roepen.”
Alle info en tourdata:
Tevens ziet eind oktober een nieuw boek het licht met ongezongen woorden. Een reeks die hij jaren geleden begon in samenwerking met beeldend kunstenaars.
Dit keer is het een reis in beeld en woord met de Zuid-Afrikaanse schilder Peter van Straten.
De agenda van Stef Bos staat overvol…
Dit najaar maakt hij voor de Nederlandse tv een nieuw seizoen van ’Serenade van Stef’ die vanaf eind november te zien is op NPO1.
Stef Bos werkt met producer Jo Franken aan een gloednieuw album onder de titel ‘Bitterlief’ waarvan in het najaar een eerste single zal verschijnen. Dit album zal in het voorjaar van 2022 gereleased worden.
Tekst: Peter Minnebo.
Foto: Inge Kinnet.
