Texel, “Your Vitamin Sea”

 

“Je bent op Texel, kijk om je heen. Zoek de schelpen, voel de wind, hoor de branding, neem de tijd, je bent op Texel dus vergeet niet te genieten.” Dit opschrift staat te lezen in de viswinkel ‘De Oude Vismarkt Texel’ in Oudeschild. Tel daar nog de vertederende blik van de schapenpopulatie met in het voorjaar hun duizenden wollige, blatende lammetjes bij en je krijgt een bijna perfect beeld van dit Waddeneiland.

Texel is verrassend veelzijdig. Soms hoor je de uitdrukking “Nederland in het klein”, maar neem gerust aan, Texel is meer. Er is een grote diversiteit aan landschappen, duinen, heide, strand en polders. Een kwart van het eiland is Nationaal Park. Veel over dit stuk zal ik niet vertellen. Ervaar en beleef dit zelf als ontdekking. Nationaal Park Duinen van Texel bevindt zich aan de westkust van het eiland, je kan er wandelen, fietsen, vogels kijken of excursies met een gids doen. Zelf bezochten we het Sluftergebied, in het noorden van het park. Dit is een kwelder. Kwelders zijn begroeide stukken land die direct aan zee grenzen. Bij storm of hoog water komen ze onder water te staan. Het is een broedplaats voor veel vogels en het uitzicht is adembenemend.

Texel heeft ook een interessant verleden en dat vind je in de 7 gezellige dorpjes van het eiland. In Museum Kaap Skil in Oudeschild is van alles te beleven op het gebied van jutterij, scheepvaart en visserij op Texel. Het museum beschikt over een hoofdgebouw en een openluchtmuseum. Duikers en vissers vonden (en vinden nog) in de zee bij Texel de meest uiteenlopende voorwerpen. Bekijk ze in de tentoonstelling ‘Archeologie onder water’, van zeemansuitrustingen tot handelswaar en scheepsinboedel, alles netjes achter glas. ‘Schip in Zicht’ is de nieuwe interactieve tentoonstelling op de benedenverdieping: een levensechte maquette met zo’n 160 miniatuurschepen die de ‘Reede van Texel’ rond 1660 toont. Texel was toen de brug tussen Nederland en de internationale handel. De bevoorrading van deze schepen gebeurde meestal hier op Texel rond Oudeschild. Handelsschepen, oorlogsschepen en walvisvaarders lagen hier voor anker voor en na hun reis. Er werd geladen, gelost en het lang houdbare water van Texel ingenomen. Buiten in het openluchtmuseum is van alles te ontdekken: het vissersdorp Skil uit 1900 met zijn authentiek ingerichte huisjes, bakker en kruidenier, de jutterij staat vol originele strandvondsten. De eeuwenoude, nog werkende graanmolen is in 1902 uit Zaandam naar Texel verplaatst.

Het museum heeft ook een winkel en een museumcafé.               www.kaapskil.nl

 

In het uiterste noorden van Texel staat de vuurtoren van het eiland. De vuurtoren is gebouwd in 1864 en de top reikt 55 m boven zeeniveau. De toren werd in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd door beschietingen. Bij de verbouwing koos men om een nieuwe mantel rond de toren te bouwen. Op de vierde verdieping kan je tussen de twee wanden heen lopen en de oude kogelgaten bekijken. Tot 1988 was er een 24 uur bezetting. Nadien was de toren ’s nachts onbemand en vanaf 2003 werden de lichtsensoren en radar vanaf het vasteland bediend. De toren heeft 8 verdiepingen en 153 trappen. Sinds 2009 is de toren, behalve het lichthuis, open voor bezoek. Op verschillende verdiepingen is er wat interessants te zien.

http://www.vuurtorentexel.nl/

Wereldoorlog Twee duurde zeer lang op Texel. Pas einde mei ‘45 werd het eiland door de Canadezen bevrijd. Dicht bij Den Burg is er een CWGC-begraafplaats met 167 zerken, meestal piloten. Ook is er een rustplaats voor 476 Georgiërs. Zij dienden gedwongen in het Duitse leger, maar kwamen in opstand in april ‘45 en leverden zware gevechten met de Duitsers.

Texel is ook een schapeneiland. Over het hele eiland vind je boeren die hebben gekozen voor het vak van schapenboer. Het schaap is al meer dan 600 jaar op het eiland. Doordat er toen nog geen dijken waren, kwam het zeewater veel in contact met het grasland. Koeien kunnen niet tegen zout water, schapen wel. Daarom koos men toen voor de schapenteelt en ook voor de productie van schapenkaas. Hierover dadelijk meer, maar eerst: “Kom je ook lammetjes knuffelen?” Dit kan voor jong en oud op de Schapenboerderij Texel. Je vindt hier meer dan 25 verschillende schapenrassen en andere boerderijdieren. Er zijn demonstraties schapen drijven en een gevarieerd seizoensgebonden programma. Speeltuin, winkel en cafetaria zijn er ook.

http://www.schapenboerderijtexel.nl/

De Texelse schapen grazen op gras dat enigszins droog en zilter is. Dit geeft een aparte smaak aan de zuivel. Proef deze unieke smaak van Texel op de ‘Kaasboerderij Wezenspyk’. Ze is genoemd naar een polder die 500 jaar geleden opgewerkt werd door begijnen, die hier een weeshuis hadden. Wezenspyk is een familiebedrijf dat in 1981 als kaasmakerij is opgericht. Een schaap geeft max. 3 liter melk per dag (bij een koe is dit tussen 30 en 35 liter). Wezenspyk produceert allerlei schapenkazen met melk van de eigen boerderij. Orekees bevat lamsoor, een zout plantje dat in het Sluftergebied te vinden is. Ook zijn er smaken met onder meer komijn en fenegriek. Je vindt er ook geitenkaas en boerenkaas. Je kan achter glas de ambachtelijke kaasmakerij zien, het ‘Kaascafé’ bezoeken en een wandeling maken naar het schapenmuseum. Dit is gevestigd in een ‘schapenkoet’. Vóór de ruilverkaveling van de jaren ‘60 waren er veel losse stukjes land op Texel. De koet was handig voor het stockeren van materiaal en hooi. Van de 120 originele bestaan er nog zo’n 60. Ze worden beschouwd als cultureel erfgoed en vele zijn gerestaureerd. Je herkent ze aan hun lange schuine kant die naar het westen is gericht, een afdoend middel tegen de wind.

www.wezenspyk.nl

We verlaten Texel met nog een andere lekkernij van het eiland: Texel Gin. Dit tweemansbedrijf begon met het gisten van restaardappelen en is overgegaan naar graan. Het maken van de TX Gin is een merkwaardige procedure. Alcohol wordt gestookt uit stookbier (enorm hoog suikergehalte). In een tweede ketel wordt dit opgestookt naar een alcoholpercentage van ongeveer 96. Vóór de gin wordt de drank nogmaals gedistilleerd samen met zes zorgvuldig afgewogen kruiden en specerijen: jeneverbes, korianderzaad, zoete sinaasappelschil, kardemon, vlierbloesem en duindoorn. Er wordt ook nog een TX Jonge Jenever gemaakt. Naast de jeneverbes en het korianderzaad kozen ze hier voor nog twee typisch Nederlandse kruiden: sint-janskruid en engelwortel. Deze ambachtelijke producten zijn alleen verkrijgbaar in Texel of via de webshop. In de winkel van de stokerij kan je ook proeven hoor!

http://www.stokerijtexel.nl/

Texel is goed te bereiken vanaf Den Helder per boot. De moderne veerboot ‘Texelstroom’ van TESO brengt jou en je wagen over in 20 minuten. Om te logeren heb je veel keuze. In hotel ‘Opduin’ kan je zelf als niet-gast het zwembad gebruiken. Een zwembad dat op dinsdag door de Texelse jeugd gebruikt wordt voor zwemlessen. Veelzijdig Texel, ook mooi en genietbaar in de winter! Hier kom ik wel eens terug hoor …

http://www.teso.nl/

http://www.opduin.nl/

http://www.texel.net/

Tekst en foto’s: A. Charrin