Pas-de-Calais en Calais, meestal volgt er onmiddellijk “industrieel, grijs, vlak en saai”. Gooi al deze clichés maar in de prullenmand. Philippe Abrams heeft het enkele jaren geleden ook ontdekt toen hij als gestrafte postmeester naar de regio van Calais moest in de film “Bienvenue chez les Ch’tis” en er zijn hart verloor. Ja, je kan zoals zovelen die van en naar de ferry gaan, de “out of town”-hypermarkten en megadrankboetieken doen, maar dan doe je de stad toch onrecht aan. Calais en zijn naaste omgeving is een gebied, rijk aan geschiedenis, trots op zijn tradities en geeft ook een warm welkom aan bezoekers. Calais zelf, dat ook een Vlaamse naam heeft (Kales) verdient zeker een bezoek van een volledige dag en je kan alles zeker te voet doen.
Het oude centrum rond de haven is in feite virtueel een eiland. De bekende militaire architect Vauban bouwde in de 17de eeuw een netwerk van verstevigde wallen en kanalen. Enkele bruggen maken de connectie met het gedeelte rond het Stadhuis en Belfort. De oude stad rond de haven heeft het in Wereldoorlog Twee deels door jaren Duitse bezetting en deels door zijn strategische ligging als haven bij de bevrijding hard te verduren gekregen. Zoek niet naar een middeleeuws Calais, alleen de Tour du Guet, een soort uitkijkpost en vuurtoren uit de 13de eeuw is overgebleven. Voor een impressie van middeleeuws Calais kan je nog terecht in het Museum voor Schone Kunsten waar een model te zien is. De oude stad is rond de jaren ’50 heropgebouwd, meestal in steen. Dicht bij de Tour du Guet op de Place d’ Armes staat sinds enkele jaren (2013) het standbeeld van Charles de Gaulle met zijn vrouw. De Gaulle was zelf een Nordist, geboren in Lille, maar Yvonne Vendroux, zijn vrouw was een geboren en getogen Calaisienne. Het beeld is gebouwd op een 1:5 schaal, dus de generaal is ongeveer 3 meter lang. We zullen het koppel vandaag nog zeker tegenkomen op onze tocht.
Calais heeft historisch gezien een Engels karakter. Het was ooit een exclave van Engeland en dit zie en voel je doorheen de stad. Calais is een kantstad en hiervoor zorgden rond 1816 enkele kantwerkers uit Nottingham die zich wilden verzetten tegen het gebruik van industriële machines in hun stad. De “Dentelle de Calais” is nog steeds geliefd.
In de oude stad vinden we de kerk van Notre Dame, een pareltje vol geschiedenis. Deze kerk kreeg juist voor de bevrijding van Calais een enorme opdoffer door een geallieerd bombardement. Bijna het gehele gebouw werd vernietigd. Jammer genoeg kwam er toen een te lange periode van verwaarlozing, maar zo’n acht jaar geleden zijn er massieve renovatiewerken begonnen die nog steeds bezig zijn. Het tot nu volbrachte resultaat is echter al immens en dankzij de organisatie AMVPAC (Association pour la Mise en Valeur du Patrimoine Architectural du Calaisis) en zijn voorzitter Dominique Darre, konden we al een kijkje nemen. De originele kerk komt uit begin 1200 en is door de Engelse invloed op Calais in feite een van de weinige kerken op het vasteland, opgetrokken in Engelse perpendiculaire stijl. De kerk oogt aan de buitenkant als een fort met zijn verschillende stijlen die later zijn bijgevoegd, zelfs aan de achterkant merk je een stuk dat enorm aan het werk van de tempeliers doet denken. Het altaar met tabernakel is een werk in marmer en albast en 17 meter hoog met in het midden een schilderij uit 1629 van een leerling van Rubens, Gerard Seghers. Vooraan in de kerk het enorme doek dat de inname van Calais door de Duc de Guise voorstelt. Dit is recent teruggekomen na een lange periode van restauratie in Luik. Plannen zijn er ook nog om het orgel volledig te reconstrueren. Het houtwerk heeft men nog, maar de orgelpijpen zijn allemaal door de Duitsers gebruikt bij het maken van munitie. In deze kerk trouwens werd Yvonne Vedroux gedoopt en huwde ze in 1921 met de toenmalige Kapitein Charles de Gaulle. Men is ook ijverig bezig met de aanleg rond de imposante kerk van een Tudortuin, met plaats voor rozelaars, fruitbomen, kruidentuin, een typische Engelse doolhoftuin en fonteinen. Voor dit project wordt o.a. samengewerkt met Britse tuinarchitecten en organisaties. Naar onze mening zal de Notre Dame een van de grootste attracties van Calais worden als de restauraties volledig achter de rug zullen zijn.
Het zuidelijke deel over het kanaal is het St. Pierre district. Hier vind je onmiddellijk het Stadhuis in rode steen met ernaast het Belfort met zijn 75 meter hoge toren. Beide ogen zeer typisch Vlaams. In het stadhuis ontmoeten we in de trouwzaal opnieuw Charles en Yvonne. Hier was hun burgerlijke plechtigheid in 1921. Binnenin veel art deco, waar ook veel restauratie aan te pas kwam na Wereldoorlog Twee. Door geldgebrek zijn sommige bovenbalken zelfs binnenin in isomorfe materie opgetrokken. In een der kleinere zalen werd hier een deel van het contract getekend over de bouw van de Kanaaltunnel.
Voor het stadhuis, het imposante bronzen beeld van Rodin dat de zes burgers van Calais uitbeeldt. Het verhaal van de zes notabelen uit Calais die in 1347 hun leven wilden geven om de burgers te sparen. Zij kwamen blootsvoets, in lompen en met een strop rond de nek naar Koning Edward III, die de stad had belegerd gedurende 11 maanden. De zes kregen gratie dankzij de (toen zwangere) vrouw van Edward, Philippa van Henegouwen. Bekijk zeker de gezwollen aders en spieren van de zes en ook de opmerkelijke grootte van de handen.
Het Belfort en de verder gelegen vuurtoren bij de haven zijn op bepaalde tijdstippen te beklimmen. Dit heb ik nog niet kunnen doen, maar hou het zeker voor een volgende gelegenheid.
Tot slot voor wie een leuk bistrootje zoekt in Calais voor de middag: Café de Paris, Rue Royale, tegenover het casino.
In onze tweede reportage gaan we op zoek naar beide wereldoorlogen in en rond Calais.
