Tijdens een overtocht naar Engeland las ik in een infobrochure over Ieper en omstreken dat de Last Post onder de Meense Poort tijdens de nazi-bezetting in WWII is voortgezet op het militaire kerkhof van Brookwood in Surrey. Vermits we niet ver daarvandaan logeerden, was het maar logisch er een bezoekje te brengen. Wat we vonden, was iets gigantisch. Het CWGC-gedeelte, dat ongeveer 15 hectare beslaat, maakt deel uit van het imposante Brookwood Cemetery. Dit over meer dan 800 hectare gespreide domein is in feite een enorm “state–of–the –art”-begraafplaats aan beide zijden van een laan, die luistert naar de naam Cemetery Pales. Brookwood werd in puur Victoriaanse periode geopend rond 1854 om de druk van de Londense begraafplaatsen weg te nemen. Het werd een weergaloos park waar meer dan een kwart miljoen mensen begraven zijn. Tot de verwoesting in 1941 door een Duitse vliegtuigbom, werd het kerkhof ook bereikt door een speciaal spoor en aanpalend station via Waterloo Station. In 1900 besloot men de zondagsdienst voor begravingen af te schaffen! Het is een park zonder gelijke, met heuveltjes, struiken en een begraafplaats voor vertegenwoordigers van heel wat godsdiensten zoals een Zoroastrian gedeelte. Een anekdote, me verteld door een lokale tuinman, is dat Freddy Mercury van ‘Queen’ tot deze godsdienst behoorde en het verhaal gaat dat na zijn crematie in Londen zijn as is verstrooid in het meer van Genève, maar in een ander verhaal ligt hij onder een andere naam op dit gedeelte in Brookwood.
Ook Dodi, het vriendje van Lady Di, heeft een tijdje op Brookwood vertoefd voordat zijn vader hem in zijn domein heeft begraven.
Tegenwoordig is Brookwood een privéorganisatie nog steeds met begravingen. Ik heb wel de prijslijst gezien en je mag toch vanaf 2.000 euro neertellen voor een graf. Er staat wel bij dat elk graf met de hand is gedolven. Je hebt ook de keuze van ‘landschap’.
Door de spoorweg was het logisch dat de CWGC, in 1917 op zoek naar een begraafplaats voor de soldaten die in en rond Londen omkwamen in legerhospitalen (gewonden van het Western Front, ziektes of ongevallen op training), hier terecht kwam.
Het unieke aan dit CWGC cemetery is dat het ‘2 Stones of Remembrance’ heeft en ‘2 Crosses of Sacrifice’. Ook zijn bijna alle begravingen per nationaliteit. Er liggen ongeveer 1.600 slachtoffers van WWI en 3.500 van WWII. Je vindt er 2.400 Canadezen, waaronder alle slachtoffers van de “Dieppe Raid” in 1942 (een mislukte oefening in verband met een eventuele landing). De slachtoffers liggen hier bij elkaar.
Naast een Frans, Pools, Italiaans, Amerikaans en Tsjechisch gedeelte is er ook een Belgisch “plot” met 47 graven, meestal zeelui die omkwamen tijdens WWII, met aanduidingen al naargelang de afkomst. Alle Vlamingen zijn genoteerd als matroos, bootsman en dergelijke.
Het Amerikaanse gedeelte bevat 468 doden, meestal komende uit legerhospitalen óf vlak voor het einde van de oorlog, óf vlak na de oorlog. Ook enkele zeedoden behoren hierbij. Dit gedeelte wordt mee onderhouden door de ABMC (American Battle Monuments Commission). De graven zijn van Italiaans Carrara marmer en aan de noordzijde is er een mooie kapel.
Op het grote Brookwood Memorial staan de namen van 3.500 mannen en vrouwen die geen graf hebben, meestal slachtoffers van de oorlog op zee of speciale agenten, niet teruggekeerd van bezet gebied.
Er is zelfs een speciale sectie voor de “Chelsea Pensioners”, de gepensioneerde soldaten die in het grote home voor krijgslieden in Londen vertoeven (voor alle veteranen gesticht door Charles II). Meer dan 900 van hen hebben hetzelfde graf als hun gevallen collega’s.
In “plot” 7 vonden we Thomas Andrew Knowles, de jongste op het kerkhof –15 jaar oud en gestorven in 1918 door griep.
Je wordt er ook met de hedendaagse werkelijkheid geconfronteerd. Op een stuk waar ook meerdere slachtoffers uit de Koreaanse oorlog liggen, vonden we ook 2 graven van de huidige oorlog in Afghanistan. Familie die Brookwood verkoos boven een begrafenis in eigen stad of dorp.
De CWGC doet ook het onderhoud van enkele graven op het gewone Brookwood kerkhof, waaronder 12 verpleegsters van de QAINS (Queen Alexandra Imperial Nursing Service) die ook bij elkaar liggen en enkele soldaten van vóór WWI. Dit zijn speciale monumenten voor soldaten die in oorlogen tussen 1860 en WWI
het Victoria Cross kregen. Brookwood heeft me zo overweldigd dat een tweede bezoek er zeker in zit. We houden jullie op de hoogte.
