De sleutel op de deur van medische archeologie
ANTWERPEN-De ZNA senioren groep zorgde ervoor dat de sluiting van AZ Stuivenberg toch niet ongemerkt voorbij ging. Spijtig genoeg niet zoals bij de tijdelijke sluiting van het Rubenshuis met een officiële plechtigheid en veel notabelen. Hiervoor was er bij de cynische ZNA directie weinig beweegruimte.
Vooral oudgedienden die hier gewerkt hebben maar ook velen die hier hun drie jaren opleiding verpleging genoten zakten af naar de Lange Beeldekenstraat 267. Nostalgie zit bij de anciens nog veel in het hart. Gebouwd in 1884 heeft het AZS er een leeftijd van bijna 140 jaar bekomen. De mooiste jaren kende het ziekenhuis tussen de jaren 1950 en 1970. Toen stond de mooie kapel er nog in het midden en was er van het grauwe nieuwe middengebouw nog geen sprake. Doorheen de houten poort , die altijd openstond reden zowel de ziekenwagens als begrafeniswagens door. De in het zwart geklede portier had gezag en boezemde meermaals schrik in , vooral bij de eerste jaar leerlingen HIV. Ja dit is geen schrijffout. De school bevond zich geheel in het eerste gebouw en alle leerlingen droegen het verplichte grijs –en blauwe uniform met de HIV kokarde. HIV was toen nog gewoon Hoger Instituut voor Verpleging. Heb het trouwens ook drie jaar kunnen en mogen dragen. De hoogdagen waren het werk van de COO ( Commissie Openbare Onderstand) van Antwerpen later vervangen door OCMW.
In de tuin was er toen in de jaren ’70 zelfs een kinderopvang voor verpleegsters die om 7u begonnen. De ligging was ook perfect wat men niet kan zeggen van de nieuwe locatie van het Cadix ziekenhuis. Te weten ook dat vele omliggende goed draaiende ziekenhuizen de deuren hebben moeten sluiten. Dit allemaal door de opvolger van de COO groep. ZNA trok onbegrijpelijk de stekker uit zowel AZ Erasmus als uit St. Elizabeth. Twee kleine ziekenhuizen waar het leuk werken was. De leegte die ZNA achterlaat is enorm. Vele mensen in de regio Borgerhout en Berchem gaan niet zomaar in op het Cadixverhaal ( bereikbaarheid- parkinggelegenheid enz.). Waarom de site rond St. Erasmus met een leegstaand hotel en massa gronden niet benut werd is hemeltergend. Juist na de eeuwwisseling waren er reeds plannen gemaakt om deze site te versterken en er een orthopedisch bolwerk van te maken. Echter door de plotse dood van een van de initiatiefnemers, falen van sommige politieke partijen en een hetze van sommige geneesheren van Stuivenberg werd dit plan vakkundig om zeep geholpen.
Het verhaal van Stuivenberg mag niet stoppen op 18 september. De plannen wat er met de site gaat gebeuren zijn extreem vaag. Zeker het Lambotte Museum mag niet verloren gaan. Het levenswerk van Prof. Robrecht Van Hee is een parel. Net zoals zijn boek: Het Stuivenbergziekenhuis, Een erfgoedicoon in Antwerpen. Een boek dat je nog altijd bij De Standaard kan bestellen. Trouwens in de jaren ’90 schreef oud onderdirecteur van Stuivenberg, Charles Hancké ook een historiek van het ziekenhuis, een werk dat spijtig genoeg niet meer te verkrijgen is. Het materiaal dat je in het museum te zien krijgt is een reis door de geschiedenis van artsen en verpleegkundigen uit het AZS: Van bedden , uniformen en massa’s medisch materiaal. Er zou nog in de kelders een heel arsenaal zitten om het museum nog groter te maken. In landen als Groot Brittannië had men al lang dit waardevol collectief geheugen een plaats gegeven in bv. een groot stadsmuseum. College van Burgemeester en Schepenen aan jullie om er werk van te maken. Zo’n museum zou niet misstaan in de oude stad. Maak er gerust een gezellig cafeetje en dito winkeltje bij en het wordt een win- win situatie.
Om 20u sprak Walter Goormans, een der initiatief nemers van deze wake samen met Wilfried Kortleven , de talrijke massa toe. Nadien gaf hij het woord aan een toch wat geëmotioneerde dokter Van Hee en toen deed de security met een personeelslid de deur toe.
Na de sluiting van de poort ging de groep in stoet naar het nieuwe Cadix ziekenhuis. Hier was er een videoprojectie van 5200 m2 op 4 gevels van de 8 hoogste verdiepingen gepland door ZNA. Het kunstwerk had de naam; De Levenscyclus en gaf de verbondenheid tussen zorg en leven. Maar eerlijk gezegd veel soeps was het niet.
Vooral dank aan de organisatoren die er mede in slaagden dat velen elkaar konden terug zien , een reünie met veel herinneringen.
Tekst en foto’s: G
