Museum Adegem-Maldegem
Eind september 1944 was Antwerpen bevrijd, maar de haven, die bijna volledig intact was, kon niet gebruikt worden. De Duitsers zaten immers nog steeds op beide oevers van de Schelde. De haven die ideaal gelegen was voor steun tijdens de opmars naar Duitsland lag er leeg en verlaten bij. Intussen werden de Britse en Amerikaanse legers bij de grenzen van het Derde Rijk tegengehouden door een tekort aan voorraden en transport. Montgomery had zijn volle aandacht gevestigd op het Arnhemse avontuur (Operatie Market Garden, dat meer en meer een Operatie “moestuin” werd) en de openstelling van de Schelde beschouwde hij als een Operatie met weinig prioriteit. Toen er eindelijk toch beslist werd om de Duitsers te verdrijven uit Walcheren en van beide oevers van de Schelde was er veel, veel te veel tijd verloren. De Duitsers hebben de enkele weken respijt die hen werden gegund goed gebruikt. Terrein werd onder water gezet en versterkingen opgebouwd.
Begin oktober startte eindelijk Operatie Switchback. Deze Operatie had tot doel de omgeving van Breskens te zuiveren. Een gebied dat de “zak van Breskens” wordt genoemd. De zak van Breskens leek in oktober 1944 op een verkleinde uitgave van de IJzer, anno 1914, een wolfsklem onder een onschuldig wateroppervlak met daarbij nog twee verdomde kanalen. Canadezen en Polen stonden hier tegenover de Duitsers. Het innemen en oversteken van het Afwateringskanaal en vooral het Leopoldkanaal duurde twee weken. Het terrein was trouwens ook te drassig voor pantsers. Het duurde tot drie november om dit noordwestelijke deel van België en Zeeuws-Vlaanderen te zuiveren van de Duitsers, die zich terugtrokken op Walcheren. Voor de Slag van Walcheren was er nadien Operatie Infatuate I en II die we verleden jaar hebben besproken in ons deel over de Slag van de Schelde.
Het Canada-Poland War II museum in Adegem-Maldegem laat je op een unieke wijze binnen in de wereld van Operatie Switchback die zich in deze streek afspeelde. Het private museum werd geopend in 1995 door de heer Gilbert Van Landschoot als gevolg van een belofte aan zijn vader die overleed in 1987. Maurits Van Landschoot speelde een belangrijke rol in het verzet zonder familie of vrienden erbij te betrekken. Hij werkte met radiozenders en hield mensen verborgen. Hij had zijn leven te danken aan de Canadese bevrijders en vroeg zijn zoon als dank ooit iets terug te doen. Het museum heeft een magische impact op de bezoeker door zijn aparte karakter. Verwacht geen grote interactieve toestanden of louter informatie. Verscheidene diorama’s tonen levensechte militaire acties met meer dan 200 uniformen en verder een massa wapens, zenders en uitrustingen. Beginnen kan je best met een 20 min. originele film over de geschiedenis van de hele Slag om de Schelde. Buiten de diorama’s zijn er ook vele militaire miniaturen op schaal 1/35. Deze miniaturen werden nagebootst aan de hand van originele foto’s door de eigenaar zelf. Ruwweg vind je beneden alles over de Canadezen en boven over het Poolse leger dat in de streek operationeel was. Is de eigenaar in de buurt, vraag gerust wat uitleg. Als je beschikt over wat extra tijd ga je naar huis met ontelbare anekdotes en speciale weetjes. Zo kwamen wij te weten dat het Poolse leger bijna nooit insignes droeg en je kon alleen zien met welk regiment je te maken had aan de hand van de kopnagels onder hun schoenen.
Het gebouw is ook speciaal, vanbuiten eenvoudig, maar binnenin in het voorportaal zijn er gotische ramen met brandglas. Bezoek zeker de enorme tearoom. Het interieur heeft een tweevoudige symboliek. Alle uitleg erover vind je op het achtergrondinformatieblad dat je bij de ingang vindt. Het museum ligt in een mooi domein waar je ook nog de Tuinen van Adegem vindt, vier tuinen met hun eigen, aparte stijl, wel alleen te bezoeken na afspraak.
Alle info: www.canadamuseum.be maandag en dinsdag gesloten
Op enkele kilometers van het museum vind je nog de CWGC-begraafplaats van Adegem. Deze begraafplaats telt ongeveer 1150 zerken. Het merendeel zijn Canadezen, gesneuveld tijdens Operatie Switchback. Ook liggen er een aantal piloten en Poolse soldaten. Opmerkelijk is dat sommige Poolse graven twee namen dragen. Zij deden dienst onder een valse naam om te vermijden dat familie in Polen zou geviseerd worden door de Duitsers als ze gevangen genomen zouden worden.
Een tip om terug te keren naar Antwerpen: indien je de ellendige files wil vermijden en je wat tijd hebt voor Zeeland is de Westerscheldetunnel (6,6 km) te nemen in Terneuzen. Je betaalt wel 5 euro tol.
