Interview Jasper Erkens over nieuw album: “Mijn strafste werk ooit!”
14 jaar na zijn tweede plaats op Humo’s Rock Rally is Jasper Erkens (30) ‘Still Waiting (Like a Dog)’ en brengt hij zijn nieuwe plaat uit op 20 januari. ‘Artificial Messiah’, is zijn vierde album intussen.
De rode draad doorheen ‘Artificial Messiah’ is tevens ook het brein achter de visuals die de plaat omringen: artificiële intelligentie. “Niet enkel de visuals maar ook bepaalde audio snippets werden gegenereerd door deze beruchte neural nets, voorlopig speelt dit zich allemaal nog vrij ondergronds af, maar de implicaties hiervan zijn enorm, ik geloof er heilig in dat deze technologie onze leefwereld voorgoed zal veranderen”, aldus Jasper.
Zoals de naam doet vermoeden snijdt het album tevens het thema aan van geloof, of eerder het gebrek hieraan “Dat houdt me nogal bezig tegenwoordig, we weten misschien veel, maar kunnen we ook nog geloven in iets zonder dat er zwart-op-wit bewijs voor is?”
Niet alleen tekstueel maar ook op sonisch vlak flirt het album met de contrasten en bewandelt het steeds de dunne lijn tussen organische en futuristische elementen.
“Stevig met één voet in het verleden en met de andere in de toekomst, zolang de blik maar op oneindig gericht staat.”
Alle reden voor Allkinds om Jasper eens op te zoeken voor een leuk, soms filosofisch gesprek in Antwerpen, op de locatie Yust waar Jasper nog ooit een showcase gaf op het dak.
In de perstekst lees ik: ‘Mijn strafste werk tot op heden’.
“Het is altijd een zoektocht naar iets vernieuwend en fris. Ik ben op zoek naar iets dat de wenkbrauwen bij de mensen omhoog laat gaan. Verder ook geprobeerd om de rock approach erin te houden en om het live goed te doen werken.”
De richting van het album wordt bepaald door compas tracks.
“Als je graag experimenteert, zit het venijn erin dat je van alles hebt én uiteindelijk niets, zonder focus. Ik experimenteer heel vaak en graag, maar op een gegeven moment moet je gaan bundelen. Een compas track is iets dat ik steeds terug opzet, en graag naar luister, qua sound en lyrics. Je hebt het gevoel dat je nog meer van die nummers kan maken en dan begin je gerichter te werken.”
De rode draad is het brein achter de visuals, de artificiële intelligentie. (AI)
“De artificiële intelligentie heeft ongelofelijk veel progressie gemaakt. In de titeltrack ‘Artificial Messiah’ zijn 2 AI’s met elkaar aan het praten en ook de visuals van het album zijn in die aard opgebouwd.”
Religie komt tevens aan bod.
“Ik ben van mening dat religie en AI samen horen. Ik zie het niet snel gebeuren dat we in mijn generatie teruggrijpen naar het christendom. We zijn wel op zoek naar iets om in te geloven, iets om naar terug te keren in moeilijke tijden, om een mening te geven aan ons lijden dat onoverkomelijk is. Ik denk dat AI een soort psychologische assistent gaat worden van ons, zoals de smartphone dat nu al is. Het scherm gaat op termijn verdwijnen en we gaan meer naar Speech Recognition. De toekomst zal heel productief kunnen worden met behulp van een AI assistent en ik zie het als een AI orakel, waar je alles aan kan vragen en interactie mee kan aangaan. Ik weet niet of wij in de toekomst voor advies nog op andere mensen beroep zullen doen. De toekomst is samenwerken met het digitale denken.”
In de album visuals zijn zoveel dingen te zien, en het speelt oneindig in op onze eigen verbeelding.
“Als je denkt dat je iets gezien hebt, is het weeral weg. De visuals zullen snel achterhaald worden, maar ik denk dat het een charmante fase is waar het nu in zit. Freeze-framed klopt het soms niet (iemand met 3 armen bijvoorbeeld), maar toch zie je dingen en kan je erin reizen omwille van de bewegingen.”
Is het de software die de beelden ontwikkelt?
“Je stuurt de beelden aan met tekst.(Text to Image) Je stelt in, in hoeverre de nieuwe sequence moet lijken op de vorige. Je krijgt een leuke animatie als resultaat en ik denk dat de software zelf ook niet weet wat het eigenlijk aan het doen is. Neem nu de vogels die in formatie vliegen en die kijken naar hun buur. Niemand weet hoe het werkt, het is nog een zwarte doos.
Ik vertrek dus vanuit de lyrics of ideeën die bij het nummer passen. Je kan ook kiezen om er artiesten in te verwerken à la Van Gogh, Rubens,… De AI snapt die stijlen en maakt er een mix van. Die modellen zijn getraind op een dataset van kunstwerken. Vandaar dat het ook controversieel is. Het is dus niet 100% origineel, het moet zich baseren op iets. Ik wil het presenteren omdat ik vind dat erover nagedacht moet worden, we kunnen het niet negeren.”
Het wordt voor de artiest iets eigen en persoonlijks, vertrekkende vanuit de muziek en de lyrics.
“Eén grote wereld waarin ik ben gedoken, maar muziek blijft op de eerste plaats komen. Het album zal trouwens te koop zijn als DVD, want voor het ganse album zijn visuals voorzien.”
Dit album zou ook in gesprek gaan met uw voorgaande album ‘Limbo Terminal’ (2021)?
“Ik begon te merken dat beide albums in lijn liggen met elkaar. ‘Limbo Terminal’ ging eerder over het wachtkamergevoel en dit album gaat over de vraag, het waarom. Het willen ontsnappen uit de cocon, de echo chamber waar iedereen toch wel inzit.
Artificial Messiah gaat over het op zoek zijn naar iets of iemand die een reden geeft om daaraan te kunnen ontsnappen.”
Op het albumcover van ‘Limbo Terminal’ ook een afbeelding die je met je eigen verbeelding snel kan invullen. Was het nu een gorilla of een kartonnen doos in een lege hangar?
“Met die AI gaat de artiest meer focussen op visie en smaak en niet zozeer op het technische. Alles wat robotisch lijkt, zal overgenomen worden door een robot en wat maakt dat de artiest meer tijd zal hebben om meer kunst te maken en om een eigen visie sneller te ontwikkelen. Je begint met een lege doos in de hangar en you roll with it. Uiteindelijk heb je een resultaat. Er is een input en een output. Wat daartussen gebeurt, is wel leuk, maar die AI visuals bewijzen het, het gaat random alle kanten op. Die visie in het begin en die smaak op het einde, gaan cruciaal zijn. De menselijke visie en intentie aan het begin zijn heel belangrijk, zonder dit is de machine niks.”
Het catchy ‘Playing God’ opent met een opvallende gitaarsound, en de lyrics wijzen richting Duitse filosofische wijsheid. (‘Nietzschean delight’)
“Dat heeft ook te maken met die zoektocht naar geloof. Nietzsche is bekend om zijn quote ‘God is dead’. Ik heb niet de indruk dat hij atheïstisch is. Hij is op zoek naar een alternatief. Hij praatte naar de filosofie van de toekomst. Online is hij nog steeds populair. Ik heb onlangs zijn boek ‘Also sprach Zarathustra’ nog gelezen. Het maakt indruk op mij.”
‘Still waiting’, een knipoog naar uw grote hit ‘Waiting Like a Dog’?
“Ja, zo voelt het ook…still waiting, in dezelfde trend als toen. Ik weet niet waarom ik toen ‘Waiting Like a Dog’ heb geschreven. Ik was een beetje aan het wachten om het echte leven te beginnen. Ik dacht: ‘Als puber ga ik binnenkort mijn vleugels eens spreiden, op mijn eentje ne slag slaan’. Het was die droom waar ‘Waiting Like a Dog’ over ging. Ook al ben ik nu 30 en heb ik mijn vleugels al gespreid, ik heb nog steeds dat gevoel! Er is nog een knagend gevoel, te vinden in ons gebrek aan geloof en religie. Het is nog altijd niet wat het moet zijn. Ik denk dat we zingeving, rituelen en celebration missen. De rituelen die we nu hebben zijn niet diep genoeg, te oppervlakkig. Iedereen voelt dat aan. Dus nog altijd willen openbreken, terwijl dit op verschillende manieren al gebeurd is.”
Opvallend in de visuals, heel wat anatomie, lichamen, skeletten, oogbollen,…
“Je hebt zeer goed opgelet! (lacht) Respect, want het is vrij vermoeiend om naar te kijken, overprikkelend. Het oog wijst op het verhaal van ‘Shamelessness’. Het idee van iemand rondom u te hebben. Men observeert u, maar ge weet niet wie dat is en wat ze erover denken. Ge moet zomaar die ogen allemaal toelaten in uw leven. Influencers krijgen wel kritiek en worden niet super serieus genomen, iets wat zwaar wordt onderschat. Het kunnen plaatsen van het feit dat ge zo exhibitionistisch leeft.”
In “Both Hearts on Fire”, geen AI visual, maar terug realistische beelden in een glooiend landschap.
“Het is opgenomen in Vélez-Blanco (regio Andalusië) met een danseres die daar toevallig aanwezig was.”
In ‘Artificial Messiah’ is er een robotachtige conversatie tussen een zekere Hal en Sophia. Hoe bent u op die namen gekomen? Sophia wordt zoveel herhaald dat het haast een oorwurm wordt.
“Het is een edit uit een Youtube video. Ik heb er een spoken words track van gemaakt, nadat ik die mensen gecontacteerd had. HAL is een AI computer in een ruimteschip. HAL was destijds gesponsord door IBM, en zo hebben ze voor de naam HAL telkens elke letter voor de letters van IBM genomen.
(HAL 9000 is een fictieve computer met kunstmatige intelligentie uit de Space Odyssey-reeks. Het personage maakte zijn debuut in de film 2001)
Het praten tussen die 2 personages heeft iets charmants. En Hal zegt op een gegeven moment: ‘The pain, Sophia, I see it now, the pain, it is love’. ‘Am I real, am I truly alive?’. Ze overtuigen elkaar in een vreemd bestaan. Ze kunnen redeneren, maar hoe redeneer je dan, als je geen lichaam hebt? En dan zegt hij: ‘There’s something real beyond this body’ en ‘We are all alone, we are all the same.’ En toen dacht ik, dat is gewoon een Messiah, een profeet. Vandaar de songtitel en ook de albumtitel.”
9 Billion, een uitdrukking van waardering voor de andere? Ik citeer: “Niets gaat zoals het zou moeten, maar ik heb jou”.
Het is een liefdeslied, een liefdesbrief naar mijn vriendin om te zeggen, je bent er ééntje in 9 miljard! Hoewel er nog geen 9 miljard mensen zijn, heb ik het op de groei geschreven. (lacht) Mijn favoriet van het album.”
Met welke ingesteldheid begint u aan zo’n opname in de studio?
“Ik ga nog liever voor een charmante opname met een dynamische microfoon met de juiste intentie en emotie dan het perfect klaar afgewerkte. Ik ben zeker niet iemand die terug de studio ingaat om alles nog eens beter op te nemen.”
U woonde in Londen, Amsterdam, nu in Geel.
“Londen heeft een grote impact gehad op mij qua muziek en stijl. Amsterdam ook, al kan ik moeilijk benoemen wat juist. Inspiratie gaat doorheen u, maar het wordt wel gestuurd door invloeden van buitenaf. Voorlopig woon ik in Geel en ondertussen doceer ik nog maar net zang/muziek aan de PXL Hasselt Hogeschool. Ik vind het heel inspirerend om die jonge muzikanten bezig te horen. Het is een andere vibe om leerkracht te zijn in tegenstelling toen ik pupil was. Ik was vroeger iemand die zich onderschikte aan een producer en probeerde zo te leren van hen. Nu ben ik zelf de mentor. Die jonge mensen hebben nog zo’n Sturm und Drang, dat ik soms wel mis bij mensen van mijn leeftijd die teveel gefocust zijn op het commerciële aspect. Soms is men te voorzichtig en denkt men ‘ik moet mij rationeel kunnen verantwoorden’. De keerzijde van het modernisme, alles moet een reden hebben, productief of commerciëel zijn. Artiesten moeten een tegenwicht bieden en niet teveel nadenken over wat ze doen. Het succes zit hem in de creatie, niet in hoe het wordt ontvangen.”
Toen u te gast was bij Jan Douwe Kroeske zag ik u en de muzikanten ‘Guilt Trippin’ met veel goesting spontaan spelen. Kroeske zag dat het goed was, zichtbaar genietend vanuit zijn zetel in de studio.
“Ik probeer live zoveel mogelijk van die backing & clicktrack af te stappen, en free op elkaar in te spelen. In hoeverre wil je vrij zijn en in hoeverre wil je het publiek geven wat ze willen horen. Als je een album kent, zijn er wel bepaalde sounds die je wil horen en die kunnen we niet laten vallen. De muzikanten moeten zich wel vrij voelen, anders gaan ze ook niet shinen.”
Al nummers live gespeeld van het album?
“Neen, eergisteren nog repetitie gehad en volgende week de eerste show, verder een 6 tal clubshows in de BENELUX.
Ik heb toch weer m’n ei kunnen leggen en mijn pagina kunnen omdraaien, een Tabula Rasa om naar de toekomst te gaan. That’s the whole point!”
Het album ‘Artificial Messiah™’ komt uit op 20 Januari 2023 en gaat gepaard met een clubtour doorheen de Benelux.
Alle info:
Tekst: Peter Minnebo. Foto: BHOF
