CWGC Beaurains

Met de herdenkingen rond 100 jaar 1914-1918 komt de naam CWGC (Commonwealth War Graves Commission) meer in het nieuws. Zij is verantwoordelijk voor de nagedachtenis van bijna 1,7 miljoen strijders van het Britse Gemenebest die hun leven gaven in beide wereldoorlogen. Wij vinden ze op begraafplaatsen en monumenten in 153 landen doorheen heel de wereld. CWGC beheert en onderhoudt deze herinneringen. Het hoofdkwartier is gevestigd in Maidenhead nabij Londen.

Het merendeel van de begraafplaatsen en monumenten bevindt zich in West-Europa, waarvan Frankrijk met 22 monumenten voor de vermisten en bijna 3000 begraafplaatsen de koploper is (voornamelijk in het noorden gesitueerd). Daardoor is er in Beaurains, ten zuiden van Arras, een groot CWGC-complex dat instaat voor het onderhoud en beheer van de Franse CWGC-begraafplaatsen en monumenten en ook logistieke steun geeft zowel aan zijn kleinere broer in Ieper als aan sommige andere begraafplaatsen, ook wereldwijd. Wij hadden het voorrecht om het complex Beaurains te bezoeken. We kregen een rondleiding van Mrs. Nelly Poignonnec, de pr-verantwoordelijke, een toffe Française die ook nog zeer goed Nederlands spreekt. Er is een groot administratief gedeelte met ongeveer 22 werknemers. Ook is er nog een grote groep van ongeveer 430 mensen waarvan het merendeel bestaat uit tuinmannen die via mobiele eenheden de bijna 3000 begraafplaatsen in Frankrijk onderhouden. De rest van het team bevindt zich in Beaurains in respectievelijk de schrijnwerkerij, de grafsteenafdeling, het ambachtsgebied van de smidse met ijzerbewerking en het departement voor bewegwijzering.

De grafstenen in goede conditie houden, is een prioriteit. Door de verspreiding over 153 landen speelt de lokale klimaatimpact een grote rol. Algenvorming is bijvoorbeeld een veelvoorkomend letsel, maar ook met overstromingen, ongevallen of in sommige streken vandalisme moet men rekening houden. Ter plaatse kan reeds heel wat werk verricht worden door bv. de namen en regimentbadges te hergraveren. Dit gebeurt met een boorsysteem dat we kunnen vergelijken met hetgeen onze tandarts gebruikt bij plomberen. Is de steen echter niet meer te herstellen, dan wordt hij vervangen. De eerste stenen waren gemaakt uit “Portlandstone”, uit het Engelse graafschap Dorset. Toen de vraag te hoog werd door een geringe capaciteit der steengroeve is men tijdelijk overgeschakeld op een Italiaanse kalksteen ‘Botticino’ genaamd. Men heeft er ook verschillende kleurgradaties in. Deze stenen zijn wel goed in gebieden met een klimaat zoals het onze, maar in zuiderse streken, onder de invloed van woestijnen of hogere vochtigheidsgraad was de Portland niet zo’n goed idee en heeft men verschillende andere steensoorten voor deze begraafplaatsen. In de stockeerruimte in Arras vinden we wel ongeveer 25 verschillende types stenen afkomstig van zowat overal. Normaal hebben alle stenen dezelfde afmetingen, behalve voor de plaatsen waar een kleine liggende steen wordt gebruikt; dit is voornamelijk voor plaatsen met een grillige en onstabiele ondergrond. Vroeger werden de stenen ambachtelijk met de hand bewerkt en duurde het bijna een week voor een steen af was. Het graveren van de zerken gebeurt nu volautomatisch en wordt computergestuurd vanaf het hoofdkwartier in Maidenhead. Hier worden de orders digitaal doorgegeven, zoals welke zerken in aanmerking komen voor vervanging. Beaurains is het centrum voor de vervanging van zerken over de gehele wereld. Nu duurt het proces 1 uur en dan is de zerk klaar voor transport. Toen wij er waren, stond er juist een palet klaar met een achttal afgewerkte zerken voor de Britse Wereldoorlog Twee-begraafplaats in Geel. We zullen proberen om dit verder op te volgen.

Normaal moet een zerk 20 jaar meegaan.

Voor het enorme Franse gedeelte worden in Beaurains ook de herstellingen uitgevoerd voor de houten constructies: van poortjes tot rustbanken. Zijn er defecten aan metalen poortjes of aan de deurtjes van de begraafplaatsadministratie, dan gebeurt dat ook in de lokale smidse in Beaurains. De verantwoordelijke voor de smidse vertelde ons nog dat alles in Engelse maten is gemaakt, dus hiermee moet men goed opletten.

Ook de groene borden die over de hele wereld de weg wijzen naar de begraafplaatsen worden in Beaurains gemaakt. De tuinmannen die nieuw materiaal nodig hebben, kunnen dat afhalen op een centraal collectiepunt, hier in Beaurains.

Om een idee over de omvang te geven: in West-Europa alleen zorgen zo’n 400 tuinmannen voor een oppervlakte gelijk aan 500 voetbalvelden met meer dan 500 km grafzerken – zet je ze naast elkaar dan kan je beginnen bij het CWGC uit WWII in Arnhem en eindigen bij de grote begraafplaats van Bayeux!

DSC_0142DSC_0146DSC_0147