Overal waar je in Engeland rondkijkt, word je omringd door geschiedenis. Juist om deze geschiedenis te behouden, bestaat er ‘English Heritage’ (populair afgekort tot E. H.). Deze gouvernementele organisatie werd gesticht in 1984, om over meer dan 400 belangrijke gebouwen en plaatsen in Engeland te waken. De meeste inkomsten verkrijgt ze van het departement van media, cultuur en sport. De rest komt uit hun commerciële activiteiten bij het openhouden van deze sites.
Vele van deze sites zijn ruïnes van abdijen of middeleeuwse vestingen. Soms echter kom je er nog een echt ‘stately home’ tegen (zie bv. Brodsworth House ‘t Periodiekske editie 13 van 10 augustus 2010)
Het Belsay dat we bezochten in Northumberland (Noord- Engeland) bestaat in feite uit drie afgescheiden elementen, maar toch hebben ze een zekere connectie met elkaar.
Je vindt er een middeleeuws kasteel, dat in het begin der 17de eeuw werd vergroot, een landhuis in Griekse revivalstijl, dat de familieresidentie werd in het begin der 19de eeuw en een mooie tuin, die de twee gebouwen als het ware aan elkaar linkt, een tuin gemaakt in de steengroeven, die het materiaal gaven voor het nieuwe huis.
Belsay was een creatie van de “Middleton”-familie, die sinds meer dan 7 eeuwen de residenten waren.
Op kerstdag 1817 vertrok de toenmalige eigenaar, Sir Charles Monck, vanuit het oude kasteel naar het nieuwe landhuis. Zijn inspiratie om er een Grieks huis van te maken vond hij in zijn nogal lange huwelijksreis doorheen Griekenland. Tot Wereldoorlog I werd er permanent in gewoond door de opeenvolgende families. In Wereldoorlog II werd Belsay bezet door het leger. Alle waardevolle meubilair vertrok naar de zolder.
Dit was het begin van het einde. In 1962 was de toenmalige eigenaar reeds vertrokken naar een kleiner huis op het landgoed.
Het huis was in een erbarmelijk slechte staat. Het aftakelen van het hout werd versneld door vocht en schimmel. In 1980 was het zo vervallen dat de eigenaar het doorgaf aan English Heritage. Zijn voorwaarde was echter dat het landhuis mocht gerestaureerd worden, maar zonder meubilair.
Hieraan had E. H. een enorme kluif. In 2000 werd begonnen met de restauratie en die is nog steeds aan de gang.
De ingang van het landhuis doet helemaal denken aan een Griekse tempel. De vier façades zijn identiek naar grootte en vorm, maar niet in detailwerk. Zo doet het nog meer aan een stenen doos denken. Er is gebruik gemaakt van honingkleurige zandsteen, vooral mooi als de zon er opstaat. Grote gigantische Dorische en Ionische pijlers zie je zowel buiten als binnen in de grote hal.
Je kan op twee verdiepingen door het huis gaan, op dit moment zijn er alleen beneden enkele kamers volledig gerestaureerd, zoals de bibliotheek.
Met het handige gidsboekje kan je je een goed beeld vormen via de oude foto’s van het leven in het landhuis.
Nog een anekdote over English Heritage. In Newcastle vind je het hoofdkwartier van de “North East”-afdeling. Het is een enorm oud huis in Tudorstijl: Bessie Surtees House.
Buiten de nodige administratieve diensten van E. H. vind je er drie Tudorkamers die open zijn voor het publiek. Alle drie rijkelijk gedecoreerd met een pleisterplafond en houten panelen uit die tijd.
Bessie Surtees gaat terug naar een 18de eeuwse love story. Je kan het lezen op een opschrift onder een der vensters. Hier klom Bessie Surtees op 18 november 1772 uit het venster om weg te lopen en te huwen met ene John Scott. Ze had nog geluk ook: John Scott werd later Earl (graaf) Eldon en een “grote piet” aan het hof.
