Munstervallei

De Groene Route (Grüne Strasse of Route Verte) toont de band en vriendschap tussen de mensen van drie regio’s: Elzas, Vogezen en het Zwarte Woud, met als gemene deler het Rijngrensgebied rond Breisach en Neuf-Brisach. Niet minder dan 15 steden en gemeenten bieden het hele jaar allerlei hoogtepunten aan: van louter toerisme tot cultuur en culinaire smaakmakers. Na het Duitse gedeelte, dat we vorig jaar bezochten, beleven we nu een deel van het Franse gebied op deze bijna 365 km lange route. Centraal staan Munster en de vallei. Ten westen van Munster splitst het Munsterdal in tweeën. Door het noordelijke dal stroomt de kleine Fecht, vaak noemt men dit dal ‘Petite Vallée de Munster’. Door het zuidelijke dal zoekt de grote Fecht haar weg, dus spreekt men hier over ‘Grande Vallée de Munster’.

Munster is vanouds de hoofdplaats van het dal en bij uitstek geschikt als uitgangspunt voor tochten in de Vogezen. Het stadscentrum bevindt zich rond de Place du Marchée. Hier staan nog de weinige historische monumenten en gebouwen die het oorlogsgeweld van februari/maart 1915 hebben doorstaan. Alhoewel 80% van Munster toen vernietigd werd, heeft het stadje toch nog een zeer aangenaam karakter. In de 7de eeuw ontwikkelde de stad zich rond de benedictijnse abdij. De eerste monniken kwamen hier in 660 en de laatsten vertrokken in 1791. Van deze abdij Saint-Grégoire zijn er nu alleen nog restanten van een muur. De naam Munster is trouwens gebaseerd op het Romeinse Monastirium. De twee stadskerken kijken elkaar pal aan in het centrum: de katholieke St.-Légerkerk en de protestantse, in neoromaanse stijl, die geheel uit zandsteen is gebouwd. Een dertigtal speciale koppels geven ook een uniek aspect aan deze stad. De ooievaars: jaren geleden bijna verdwenen, maar door een re-introductieplan dat begon in 1984 in Munster zijn er nu over de hele regio ongeveer 2000. Sommige blijven zelfs in de winter hier en de nesten kunnen wel tot 200 kg wegen. Kijk zeker overal uit in de stad om ze te spotten.

De stad heeft ook veel te danken aan de Hartmann-dynastie. André Hartmann was een van de stichters van de dynastie en rond 1780 de oprichter van Manufactures Hartmann, een bedrijf in de textielindustrie. Die was lang het trekpaard van de Munsterse economie in heel het dal, in 1782 goed voor 4000 arbeiders in Munster. In de 19de eeuw, de eeuw van de industrialisatie, werd door de Hartmann-familie de vallei opengesteld met onder meer de bouw van wegen, spoor, fabrieken en openbare voorzieningen. Frédéric Hartmann werd ook burgemeester van Munster en was ook mecenas. Sommige gebouwen die dienstdeden als voorziening voor de arbeiders, vind je nog terug. Een stadsgids zal je die zeker tonen. Munster heeft drie parken: Parc de la Fecht, daarnaast het Schweitzer Parc, stamt ook nog uit de Hartmann-periode met een unieke zwemvijver, verschillende standbeelden (bv. Neptunus) en ook de samenvloeiing van de Kleine en Grote Fecht tot de Fecht zelf. Het derde park draagt dan weer de naam van iemand van de Hartmann-dynastie: Parc André Hartmann. Tot slot nog twee prachtige winkels in Munster: de drogisterij Gutleben, ga zeker binnen voor het aanbod en de geur. Over geur gesproken: enkele huizen verder bevindt zich de koffiebranderij van Schreiber, ook een must om eens binnen te gaan.

Twee km ten oosten van Munster koestert men de erfenis van en de herinnering aan een der bekendste Elzassers van alle tijden. Maison Albert Schweitzer in Gunsbach is de plaats waar de arts, theoloog, filosoof en ook musicus zijn jeugd doorbracht. Zijn geboortehuis is ook te bezoeken en bevindt zich in Kaysersberg. Zijn vader was predikant in Gunsbach en na de dood van zijn vader liet de Nobelprijswinnaar van 1952 dit huis bouwen aan de rand van Gunsbach, waar hij verbleef als hij niet in Gabon was. In Gabon stichtte hij het Hôpital Albert Schweitzer Lambaréné. Het museum in het huis is gewijd aan zijn tijd in Gabon. Hij was trouwens altijd lang van huis, vermits hij altijd de boot nam. In het huis is ook veel aandacht besteed aan zijn muzikale vaardigheden met zijn unieke piano als pronkstuk. ‘Respect de la Vie’ is het motto dat je door heel het huis vindt. Je kan het museum ook bezoeken aan de hand van rondleidingen.

Wie Munster zegt, denkt ook aan kaas. Nog altijd wordt dit pittige kaasje op ambachtelijke manier vervaardigd in de vallei: karakteristiek, sterk geurend, met een zachte binnenkant en een gewassen korst, gemaakt van rauwe koemelk. Het verhaal gaat dat de oorsprong zou liggen bij de monniken van Saint-Grégoire. La Maison du fromage in Gunsbach vertelt je er alles over. Combineer het zeker met het Albert Schweitzer Museum, beide zijn maar ongeveer 200 meter van elkaar verwijderd. Het bezoekerscentrum is ook sterk op kinderen gericht: een expositie, een film over de vier jaargetijden in de vallei, een bezoek aan de stallen en een demonstratieruimte met een 35 minuten durende uitleg over de fabricatie. Eindigen doe je met een proeverij van drie kaasjes met een appeldrankje voor de kinderen en een wijntje voor de volwassenen. Enig minpunt: de wijn wordt on-Frans geserveerd in kartonnen bekertjes. Een mooi restaurant en een souvenirboetiek vervolledigen het domein.

Deze streek ligt helemaal op het einde van de Elzas-wijnstreek met erg weinig wijndomeinen. Hier was al wijn vanaf de middeleeuwen, maar WOII hield hier lelijk huis (in een volgend artikel gaan we hierop meer in). Voor 1970 bleef er niets over. Een familie die hier opnieuw begon met wijnbouw was Vins Schoenheitz in Wihr-au-Val. Vanaf de zeventiger jaren begonnen ze met aanplantingen en in 1980 was er de eerste oogst. Een granieten ondergrond, steile hellingen (dus alles met de hand), maar ook een microklimaat. De familie beheert ongeveer 17 ha, bijna 20% is Pinot Noir. Een van hun top-Pinot Noirs heet Herrenreben en gaat terug naar de 15de eeuw, toen de edelmannen van Ribeaupierre al wijn maakten. Zij maken ook een Cremant d’Alsace. De Riesling laat zich perfect combineren met een zachte geitenkaas en bij de al genoemde Munsterkaas past volgens het wijnhuis best een Pinot Gris.

Nog een tip voor logies met zicht op de vallei: hotel ‘Perle des Vosges’ in Muhlbach-sur-Munster (5 minuten rijden van Munster verwijderd).

Nuttige info bij:

www.vallee-munster.eu

www.schweitzer.org

www.maisondufromage-munster.com

www.vins-schoenheitz.fr

www.perledesvosges.net

 

Volgende keer reizen we van Munster naar Colmar en omgeving, nog altijd op de Groene Route.

Tekst en foto’s: G. Charrin